te elfder ure 23 – marxistiese staatstheorie

De hier gepresenteerde theorie van Poulantzas is in Nederland hoofdzakelijk gerecipieerd via de hier eveneens opgenomen vertaalde kritieken van Miliband, wat vaak tot verwarring over de werkelijke positie van Poulantzas heeft geleid. In de eerste groep teksten die wij hier publiceren, bekend als het Poulantzas-Miliband-debat, worden de theoretiese grondbegrippen van de theorie van Poulantzas verduidelijkt. Met name de bijdrage van Laclau koncentreert zich hierop. Om Milibands andere invalshoek te belichten hebben wij een samenvatting van zijn boek opgenomen. Waar het Poulantzas gaat om een uitwerking van de grondbeginselen van de marxistiese wetenschap van de staat als een objektieve struktuur, is het Milibands interesse om de verhouding tussen idee en werkelijkheid van de kapitalistiese staat aan een ideologiekrities onderzoek te onderwerpen.

De tweede groep teksten, en de zelfkritiese strekking van het antwoord aan Miliband en Laclau anticipeert hierop, leiden een heroriëntatie van de theorie van Poulantzas in, die niet los gezien kan worden van de aktuele ontwikkeling van de politieke en ekonomiese klassenstrijd. Deze wordt door hem uitvoerig geanalyseerd in zin recent verschenen werk L’Etat, le pouvoir, le socialisme (1978). Het dilemma waarin de ontwikkeling van deze strijd de westeuropese staten drijft is: of een sterke staat, of demokraties socialisme.